Finansije i Osiguranje - Crna Gora

Smanjen udio nekvalitetnih kredita

Nekvalitetni krediti i potraživanja (NPL) banaka u Crnoj Gori u prošloj godini su iznosili oko 402,1 milion eura i njihov udio u ukupnim smanjen je 1,6 procentnih poena u odnosu na kraj 2013.

Prema podacima iz Izvještaja o radu Savjeta za finansijsku stabilnost, udio bruto nekvalitetnih kredita i potraživanja u ukupnim bruto kreditima i potraživanjima prošle godine je iznosio 16,8 odsto.

„Bruto krediti i potraživanja koji kasne s otplatom više od 30 dana takođe bilježe pad učešća, sa 20,5 odsto na 19,9 odsto, uz iznos od 475,6 miliona eura“, navedeno je u Izvještaju.

Tokom prošle godine, kako je ocijenjeno, kvalitet kreditnog portfolija banaka je unaprijeđen, ali kreditni rizik je i dalje izrazito visok i predstavlja ključni rizik u bankarskom sistemu.

„Prošle godine nije bilo većih prodaja aktive, što je bilo posebno izraženo u prethodnih pet godina, tako da pad nivoa nekvalitetnih kredita i potraživanja predstavlja stvarni napredak. Međutim, nelikvidnost crnogorske privrede je i dalje visoka, što će se u narednom periodu vjerovatno manifestovati tako da će banke nastaviti politiku obazrivog kreditiranja“, smatraju u Savjetu za finansijsku stabilnost.

U ovoj godini, kako su naveli, pozicija dijela privrede koji je vezan za kapitalne investicije mogla bi vidno da se poboljša, a pozitivni efekti bi se dijelom prelili u druge oblasti.

„To bi posljedično moglo u određenoj mjeri poboljšati i stanje u bankarskom sektoru, u vidu boljih naplata kredita“, očekuju u Savjetu.

Banke su, prema Izvještaju, i tokom prošle godine održavale značajan nivo portfolija restrukturiranih kredita, iako se iznos bruto restrukturiranih kredita smanjio 10,9 odsto na 378,6 miliona eura, dok je njihovo učešće u ukupnim kreditima smanjeno 1,7 procentnih poena na 19,4 odsto.

Racio pokrivenosti bruto nekvalitetnih kredita i potraživanja je nešto viši u odnosu na kraj 2013. godine i iznosi 39,5 odsto prema 39,1odsto, što je i dalje relativno niska poktivenost. Racio neto nekvalitetnih kredita i potraživanja prema kapitalu je povoljniji na kraju prošle godine, pošto je pao sa 68,7 odsto na kraju 2013. godine na 54,8 odsto, kao rezultat smanjenja nekvalitetnih kredita i povećanja kapitala.

Savjet je ocijenio da privreda i dalje predstavlja najveći izvor kreditnog rizika.

Na kraju prošle godine učešće bruto kredita čija otplata kasni više od 30 dana kod preduzeća je i dalje vrlo visoko u poređenju sa sektorom stanovništva – 29,2 odsto prema 14,2 odsto.

„Veći nivo kredita koji kasne kod privrede u odnosu na stanovništvo nije neuobičajena situacija, budući da je sektor stanovništva, zbog drugačijeg tipa obezbjeđivanja kredita, kao i zbog neraspolaganja ograničenom odgovornošću, primoran da bude disciplinovaniji“, objašnjeno je u Izvještaju.

Pored toga, kako se dodaje, u aktuelnom crnogorskom slučaju uzroke bi trebalo tražiti u strukturi privrede (orijentisanost na uvoz i crnogorsko tržište), odnosno u problemima u određenim sektorima čije se funkcionisanje u značajnoj mjeri zasnivalo na prilivima sa finansijskog računa platnog bilansa, a imajući u vidu da su ti tokovi u posljednjih pet godina u padu.

„S druge strane, značajan dio zaposlenih radi u državnom sektoru, čija pozicija tokom istog perioda ipak nije bila toliko poljuljana, najviše zahvaljujući mogućnosti zaduživanja tog sektora iz inostranstva“, navedeno je u Izvještaju.

Savjet je ocijenio da je generalno, prošlu godinu karakterisala visoka likvidnost bankarskog sektora.

„Novčana sredstva su zabilježilaveliki rast, od čega se veliki dio odnosio na sredstva na računima u inostranstvu, dok je, sa druge strane, kreditna aktivnost bila slabija. Likvidna aktiva je na kraju prošle godine učestvovala sa 22,2 odsto u ukupnoj aktivi i iznosila je 697,2 miliona eura, što je rast od 17,9 odsto u odnosu na kraj 2013“, navedeno je u Izvještaju.

Pokrivenost kratkoročnih obaveza likvidnom aktivom zabilježila je slično kretanje, i na kraju prošle godine iznosila je 35,7 odsto. Likvidna aktiva je imala ogroman rast tokom trećeg kvartala, najviše zbog rasta stanja na računima kod banaka u inostranstvu (depoziti po viđenju). Slično prošlogodišnjem kretanju, likvidna aktiva se u četvrtom kvartalu smanjila uglavnom zbog promjena na istom računu.

„Rizik promjene kamatne stope u smislu trgovačkih aktivnosti gotovo da ne postoji u bankarskom sektoru Crne Gore, budući da su trgovačke pozicije koje bi promjena kamatnih stopa pogađala zanemarljive“, smatraju u Savjetu.

Bankarski sektor je ostvario pozitivan finansijski rezultat u prošloj godini, u iznosu od 23,8 miliona eura.

U Izvještaju se podsjeća da je deset banaka godinu završilo sa dobitkom dok su dvije poslovale negativno.